Na początku przytoczę fragment niezwykle ważnego art. 1
Ustawy o Ochronie Zwierząt, którego niektórzy nie znają, a inni nie pamiętają: „
Zwierzę,
jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą.
Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę." Wielu osobom na pewno zdarzyło się być świadkiem nieprzyjemnej
sytuacji z udziałem zwierzęcia. Pewnie niektórzy próbowali zareagować,
ale nie byli pewni jak się do tego zabrać. Nieznajomość prawa i strach
przed konsekwencjami uniemożliwiły im działanie.
Dzięki Komendantowi
Straży Ochrony Zwierząt w Zielonej Górze Igorowi Ziętalowi, przedstawię
jak wygląda to z punktu widzenia prawa.
Najpierw wyjaśnię jakie są obowiązki właściciela zwierzęcia oraz
jakie czyny klasyfikowane są jako zabronione. Następnie wskażę Państwu
działania, które można podjąć będąc świadkiem danego zdarzenia.
OBOWIĄZKI I CZYNY ZABRONIONE
Zgodnie z art. 9 (ust. 1 i 2) Ustawy o Ochronie Zwierząt „kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu
pomieszczenie
chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z
dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji
ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody". Jeśli zwierzę trzymane jest na uwięzi, nie może być na niej dłużej niż
12 godzin w ciągu doby, musi mieć
możliwość swobodnego ruchu, uwięź nie może powodować
cierpienia ani uszkodzeń ciała oraz musi mieć długość
przynajmniej 3 metrów. Każdy, kto nie stosuje się do tych przepisów popełnia
przestępstwo (nie wykroczenie!) i podlega karze
grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności. Takiej samej karze podlega ten, który znęca się nad zwierzęciem. Zgodnie z art. 6 ust. 2 „ Przez znęcanie się nad zwierzętami należy
rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub
cierpień, a w szczególności:
1)
umyślne zranienie lub okaleczenie zwierzęcia,
niestanowiące dozwolonego prawem zabiegu lub doświadczenia na
zwierzęciu, w tym znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub
wymrażanie, a także wszelkie zabiegi mające na celu zmianę wyglądu
zwierzęcia i wykonywane w celu innym niż ratowanie jego zdrowia lub
życia, a w szczególności przycinanie psom uszu i ogonów (kopiowanie);
1a) znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub wymrażanie;
3) używanie do pracy albo w celach sportowych lub rozrywkowych
zwierząt chorych, a także zbyt młodych lub starych oraz zmuszanie ich do
czynności, których wykonywanie może spowodować ból;
4)
bicie zwierząt przedmiotami twardymi i ostrymi
lub zaopatrzonymi w urządzenia obliczone na sprawianie specjalnego bólu,
bicie po głowie, dolnej części brzucha, dolnych częściach kończyn;
5)
przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych
ładunkami w oczywisty sposób nieodpowiadającymi ich sile i kondycji lub
stanowi dróg lub zmuszanie takich zwierząt do zbyt szybkiego biegu;
6) transport zwierząt, w tym zwierząt hodowlanych, rzeźnych i
przewożonych na targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w
sposób powodujący ich zbędne cierpienie i stres;
7) używanie uprzęży, pęt, stelaży, więzów lub innych urządzeń
zmuszających zwierzę do przebywania w nienaturalnej pozycji,
powodujących zbędny ból, uszkodzenia ciała albo śmierć;
8) dokonywanie na zwierzętach zabiegów i operacji chirurgicznych
przez osoby nieposiadające wymaganych uprawnień bądź niezgodnie z
zasadami sztuki lekarsko-weterynaryjnej, bez zachowania koniecznej
ostrożności i oględności oraz w sposób sprawiający ból, któremu można
było zapobiec;
9)
złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt;
10) utrzymywanie zwierząt w
niewłaściwych warunkach bytowania,
w tym utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa,
bądź w pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie
naturalnej pozycji;
11)
porzucanie zwierzęcia, a w szczególności psa lub kota, przez właściciela bądź przez inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje;
12) stosowanie
okrutnych metod w chowie lub hodowli zwierząt;
15) organizowanie
walk zwierząt;
16) obcowanie płciowe ze zwierzęciem (zoofilia);
17) wystawianie zwierzęcia domowego lub gospodarskiego na
działanie warunków atmosferycznych, które zagrażają jego zdrowiu lub życiu;
18) transport żywych ryb lub ich przetrzymywanie w celu sprzedaży bez dostatecznej ilości wody uniemożliwiającej oddychanie;
19) utrzymywanie zwierzęcia bez
odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku.
CO MOŻEMY ZROBIĆ
Świadek przestępstwa (w naszym przypadku znęcania się nad
zwierzętami) zawsze powinien informować o swoich uzasadnionych
podejrzeniach Policję oraz organizację społeczną, której statutowym
celem jest ochrona zwierząt. Może również złożyć pisemne zawiadomienie o
uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury
rejonowej, właściwej dla miejsca popełnienia przestępstwa. Jeżeli jednak
sprawa wyczerpuje znamiona określenia "niecierpiącej zwłoki" świadek
powinien natychmiast powiadomić policję i czekać do jej przyjazdu w celu
wskazania sprawcy oraz opisania okoliczności. Świadek musi się również
liczyć z tym iż jego zeznania są bardzo ważne i mogą odegrać kluczową
rolę w postępowaniu.
Jeżeli jednak świadek uzna, że sytuacja
uniemożliwia wezwanie policji (lub policja nie dojechała na miejsce), a
życiu zwierzęcia zagraża niebezpieczeństwo, obywatel może postąpić
zgodnie z art. 243
Kodeksu Karnego i
ująć sprawcę przestępstwa na gorącym uczynku lub bezpośrednio po zaistnieniu takiego zdarzenia. Również art. 95
Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia określa
prawo obywatela do zatrzymania "na gorącym uczynku" sprawcy wykroczenia. Obywatel podejmujący takie działania powinien jednak postępować w sposób zapewniający bezpieczeństwo i jemu i zwierzęciu.
Są jeszcze przypadki, w których aby ratować zwierzę konieczne jest
zniszczenie mienia (należącego na przykład do sprawcy) takiego jak:
szyba w samochodzie, brama wjazdowa lub drzwi. Wtedy trzeba zadać sobie
pytanie czy można podeprzeć nasze działanie STANEM WYŻSZEJ KONIECZNOŚCI.
Stan ten definiowany jest przez art. 26 kodeksu karnego i stanowi
następująco:
"Art26
§1
Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu
uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek
dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej
uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra
ratowanego.
§2
Nie popełnia przestępstwa także ten, kto,
ratując dobro chronione prawem w warunkach określonych w § 1, poświęca
dobro, które nie przedstawia wartości oczywiście wyższej od dobra
ratowanego."
Zwierzę jest chronione prawem od dnia 21 sierpnia 1997 roku,
niestety ciągle w sposób niedoskonały. Nie ma jasno sprecyzowanej
"wartości" życia zwierzęcia, jako oczywiście wyższej od wartości
materialnej. Dlatego też zawsze należy przeceniać "wartość" zwierzęcia,
najlepiej dużo ponad wartość dóbr poświęcanych. Jeśli ktoś znajdzie się w sytuacji, w której pies jest zamknięty w
samochodzie, najpierw powinien się zorientować w jakiej kondycji jest
zwierzę. Jeśli nie widać wyraźnych oznak zagrożenia życia, czyli pies
normalnie reaguje i nie wygląda na wyczerpanego, możemy dać opiekunowi 5
minut czasu na pojawienie się. Dzięki takiemu podejściu nie możemy
zostać posądzeni o pochopne działanie. Jeśli po tym czasie opiekun się
nie zjawi powinniśmy przystąpić do wydostania psa z samochodu.
PODSUMOWANIE
Nie bądźmy obojętni wobec krzywdy zwierząt. Jeśli widzimy, że ktoś
uderzył psa, ale nie wiadomo czy to była jednorazowa sytuacja, zwróćmy
mu uwagę, to naprawdę czasem działa! Ludzie przyzwyczaili się do braku
reakcji w przypadku aktów znęcania się czy wandalizmu i czują się
bezkarni w tych sytuacjach. Nasze zainteresowanie wywołuje u nich szok i
przerwanie danego zachowania. Pamiętajmy przy tym o swoim
bezpieczeństwie i nie interweniujmy sami w ciemnej uliczce.
Co zrobić kiedy ktoś zaczyna się nam przeciwstawiać? Często zdarza
się, że ludzie protestują i próbują się z nami kłócić uzasadniając swoje
pretensje tym, że to nie nasza sprawa. Nie dajmy się zwieść!
Kiedy łamane są prawa zwierząt (czy ludzi) to również w naszym interesie jest aby stanąć w ich obronie.
Powinniśmy spokojnie wytłumaczyć sprawcy, że jest to prawnie
zabronione, a policja na pewno się tym zainteresuje. Możemy próbować
wytłumaczyć mu również, że jest to z gruntu złe działanie. Niestety
wielu ludzi nie weźmie pod uwagę tego, co mamy do powiedzenia. W celu
udokumentowania wykroczenia lub przestępstwa warto wykorzystać aparat
fotograficzny w naszym telefonie komórkowym.
POST SCRIPTUM
Równie często łamane są prawa zwierząt gospodarskich. Nie
przechodźcie obojętnie obok takiego zdarzenia. Zaniedbane zwierzęta
gospodarskie cierpią nie mniej niż nasi czworonożni domowi przyjaciele,
kiedy przetrzymywani są w nieodpowiednich warunkach i bez możliwości
zaspokojenia swoich potrzeb. Powiadomcie Policję oraz organizację
działającą na rzecz zwierząt, aby mogli w imieniu pokrzywdzonych
zwierząt, walczyć o ich lepszy byt. Przypominam, że w każdym przypadku bardzo cenne są zdjęcia i nagrania
wideo, które stanowić będą dowód przeciwko osobie popełniającej
przestępstwo lub wykroczenie. Tych, którzy chcieliby bliżej zapoznać się z przepisami chroniącymi
zwierzęta domowe, gospodarskie i dzikie, odsyłam do Ustawy o Ochronie
Zwierząt. W razie wątpliwości zapraszamy do kontaktowania się z nami:
szewczyk.ka@gmail.com inspektor Straży Ochrony Zwierząt Katarzyna Szewczyk
straz.ochrony.zwierzat@o2.pl Komendant Straży Ochrony Zwierząt Igor Ziętal
Autorzy tekstu:
Katarzyna Szewczyk, Igor Ziętal
